Da bi BRICS postao geopolitička altenativa onome što zovemo politički Zapad,  moraju biti sveobuhvatni, a ne ostati samo ekonomska unija. To morala biti monetarna, politička, ideološka unija, ocijenio je u razgovoru za Fenu ekspert za geopolitiku, dr. Jahja Muhasilović sa Internacionalnog univerziteta u Sarajevu.

Ove sedmice je u južnoafričkom Johannesburgu održan samit grupe zemlja koje čine BRICS (Brazil, Kina, Indija, Rusija i Južna Afrika), a upućen je poziv da šest zemalja - Argentina, Egipat, Iran, Etiopija, Saudijska Arabija i Ujedinjeni Arapski Emirati, postanu nove članice bloka.  Još veći broj zemalja je izrazio želju za priključenje BRICS-u, a razgovarano je i o uvođenju jedinstvene valute, te protuteži globalnim ekomomskim silama kao što su Sjedinjene Države, Evropska unija ili G7.

Muhasilović podsjeća da je BRICS formiran u momentu recesije 2008. godine koja je najviše pogodila zapadne ekonomije. U tom momentu su neke zemlje u razvoju, Kina, Indija, Rusija i Brazil, odlučile da oforme BRICS, a kasnije im je priključila i Južna Afrika.

Uzevši u obzir činjenicu da se njihov udio u globalnoj ekonomiji, naročito Indije i Kine, povećavao, te da su ove dvije zemlje gotovo polovina čovječanstva, to je bio početak ovog "izvanzapadnog" svijeta, gdje su oni pokušali na neki način da se organiziraju.

- Mnogi su unazad nekoliko godina otpisali BRICS, s obzirom da su neke ekonomije BRICS-a usporile, u prvom redu Brazil, Rusija i Južna Afrika. Međutim, u posljednje vrijeme, naročito zbog ukrajinske krize na geopolitičkoj sceni počela se javljati određena ideologija koja je na neki način alternativna zapadnoj globalnoj ideologiji i hegemoniji, tako da su sada uveli i ideološku dimenziju u BRICS koji je prvobitno počeo kao ekonomski savez - kaže Muhasilović. 

Navodi da su mnoge članice BRICS-a posljednjih godina naročito kritične prema Sjedinjenim Državama iz razloga što smatraju da SAD manipuliraju globalnom ekonomijom jer kontroliraju dvije trećine globalne fiskalne politike. Tako da su odlučili da prave geopolitičku altenativu onome što zovemo politički Zapad.

- A da bi to uradili, moraju biti sveobuhvatni, a ne ostati samo ekonomska unija, već bi to morala biti monetarna, politička, ideološka unija... Tako da sve više dobijaju konture jednog altenativnog geopolitičkog bloka, što BRICS polako postaje. To je sve naročito ubrzano ruskom invazijom na Ukrajinu, te trgovinskim ratom koji od 2018. godine traje između SAD i Kine. S obzirom da je riječ o dinamičnim ekonomijama, sve više postaje ozbiljan takmac na geopolitičkom planu - kazao je Muhasilović.

Međutim, BRICS čine države koje su geografski dosta udaljene, sa različitom kulturom i političkom tradicijom. To je, smatra Muhasilović, jedan od razloga što su mnogi otpisali BRICS jer nisu imali kohezionog tkiva koje bi ih držalo zajedno. Jedino koheziono tkivo koje trenutno imaju je da nemaju dobre odnose sa Sjedinjenim Državama i da smatraju da bi oni mogli nadomjestiti američki poredak. Osim toga, ove države nemaju ideološku, političku i identitetsku dimenziju koja mnogo manjka.

- Jedna od snaga Zapada je što je riječ o istoj ideološkoj bazi, o vrlo sličnim ljudima, najčešće evropskog porijekla, i najčešće kršćanima, tako ima jako mnogo elemenata koji to drže kao savez. BRICS će definitivno imati problema u tom smislu, naročito što neke zemlje BRICS-a nemaju između sebe najbolje bilateralne odnose i na neki način su rivali jedni drugima. U prvom redu to se odnosi na Kinu i Indiju koje se bore za dominaciju u Aziji, te je agresivna politika Kine natjerala Indiju da sarađuje sa Sjedinjenim Državama i Indija zadnjih godina igra neku igru balansa - navodi Muhasilović.

Smatra da će prvo pitanje na kojem će biti testirana snaga BRICS-a biti ti bilateralni odnosi koji nisu sinhronizovani između članica i definitivno što svaka od ovih zemalja, osim Južnoafričke Republike koja je tu najslabija, ima pretenzije da ona bude ta koja će dominirati ovim savezom. 

Zaključio je da Zapad i ima i nema razloga plaši BRICS-a.

- Ne bi imao ukoliko bi BRICS ostao u obliku u kojem je trenutno. Nisam ni ja siguran da BRICS može opstati jer je jedina koheziona tačka da nemaju dobre odnose sa Sjedinjenim Državama i što su ekonomije u usponu. Još uvijek se nije na geopolitičkom planu pojavila unija koja bi ozbiljno ugrozila dominaciju koju Zapad ima. Međutim, ono što je zanimljivo je da vidimo da Zapad u trećem svijetu već polako gubi konce. U Africi se u posljednje vrijeme desilo nekoliko državnih udara i svaki je rezultirao istjerivanjem francuskih ili američkih trupa i doveđenjem Wagnera. Ipak, Kina i Rusija još nisu izašle s adekvatnom ideologijom koja bi na neki bila nadomjestak onome što politički Zapad u ovom trenutku ima da ponudi, ali definitivno jesu ozbiljan igrač kojeg treba uzeti u razmatranje - zaključio je Muhasilović u razgovoru za Fenu.

(FENA/dg)