Sporazum je parafiran u vojnoj bazi Wright-Patterson u Daytonu, nakon trosedmičnih pregovora predsjednika Republike BiH Alije Izetbegovića, Hrvatske Franje Tuđmana i Srbije Slobodana Miloševića u prisustvu tadašnjeg američkog državnog sekretara Warrena Christophera, prenosi RTRS.

Zvanično je potpisan tri sedmice kasnije, 14. decembra 1995. godine u Jelisejskoj palati u Parizu.

Prema Zakonu o praznicima Republike Srpske, 21. novembar se praznuje kao Dan uspostavljanja Općeg okvirnog sporazuma za mir u BiH, ali se on ne slavi kao praznik na nivou BiH.

Sporazumom je BiH podijeljena na dva entiteta, Republiku Srpsku i Federaciju BiH. Potpisnici su se obavezali da međusobne odnose regulišu u skladu sa Poveljom UN, Završnim helsinškim aktom i drugim dokumentima OEBS-a, kao i na međusobno poštovanje suvereniteta i rješavanje nesporazuma na miroljubiv način.

Konferencija u Daytonu trajala je od 1. do 21. novembra 1995. godine. Glavni učesnici, osim Izetbegovića, Miloševića i Tuđmana, bili su glavni američki posrednik Richard Holbrooke i general Wesley Clark. Glavnu riječ u ime Srba iz RS vodio je Milošević, dok je haški optuženik Radovan Karadžić, koji je tada bio predsjednik RS, nije ni putovao u Dayton.

Prvih pet godina nakon potpisivanja sporazuma, u Daytonu je svakog novembra međunarodnim skupovima obilježavana godišnjica okončanja rata u BiH.

Posljednji put predstavnici država potpisnica i međunarodni posrednici okupili su se u bazi Wright-Patterson u novembru 2000, ali obilježavanju jubileja tada nije prisustvovao niko od potpisnika.

Početkom 2008. godine tadašnji predsjedavajući Predsjedništva BiH Željko Komšić objelodanio je da je iz arhive Predsjedništva izgubljen originalni dokument Dejtonskog sporazuma. Nakon što je parlament BiH tražio novi primjerak, Francuska je poslala ovjerenu kopiju tog dokumenta, čiji je prevod platio SNSD.

U RS -u Dejtonski sporazum smatraju 'garantom opstanka entiteta RS i srpskog naroda'.

Razgovori vodećih političkih stranaka u BiH sa zvaničnicima SAD i EU o ustavnim reformama i ubrzanju puta BiH ka EU i NATO-u, koji su vođeni u oktobru 2009. u vojnoj bazi Butmir u Sarajevu, su propali, a EU je tada poručila da je reforma Ustava ključ za evropske integracije BiH.

Istovremeno je i Evropski parlament u Strasbourgu zatražio da se ustavnim promjenama u BiH, uz poštivanje Dejtonskog sporazuma, ojača djelovanje centralne države kako bi BiH mogla da nastavi evropske integracije.

U junu 2008. godine BiH i EU su potpisale u Luksemburgu Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju i privremeni trgovinski sporazum, a 8. novembra ove godine EU je ukinula vize za putovanja državljana BiH i Albanije.

(DEPO/em)