Na zgradi Skupštine Srbije svako će moći da vidi imena žrtava genocida u Srebrenici – preko aplikacije mobilnog telefona. To je jedini način da se na zgradi neke institucije u Srbiji nađu imena 8.372 ubijenih ljudi.

"Život je ono što sanjaju mrtvi“, naziv je digitalnog projekta Mie David, koji u ponedeljak uvečeR (11. jul) u Beogradu predstavljaju njemački Forum ZFD, Nezavisno društvo novinara Vojvodine (NDNV) i Inicijativa mladih za ljudska prava u Srbiji (YIHR).

- Pomjeranjem telefona, prisutni će vidjeti 8.372 imena sa datumima rođenja koja lebde oko Skupštine, podsjećajući na svoje odsustvo - navode ove tri organizacije, prenosi Deutsche Welle.

Projekat koji, kako navode organizatori, „kreira proširenu realnost u kojoj su žrtve genocida vidljive svuda oko Narodne skupštine“, trajat će oko dva sata.

Nijedna institucija Srbije niti predstavnik aktuelnih vlasti se ni ove, 27. godišnjice genocida u Srebrenici, nije osvrnuo na taj zločin, osim što ima izvještaja da je ambasada Srbije u Sarajevu spustila zastavu na pola koplja.

- Ovaj projekat predstavlja novu praksu sjećanja u Srbiji na žrtve genocida u Srebrenici“, kaže o digitalnom „spomeniku“ Marko Milosavljević iz Inicijative mladih za ljudska prava.

- On je značajan jer podsjeća, uprkos politici poricanja države Srbije, na konkretne ljude koji su ubijeni navodeći imena i to na zgradi i oko zgrade Narodne skupštine. To mjesto gde će se nalaziti imena je mjesto državne odgovornosti jer nema demokratske Srbije bez institucionalnog priznanja i žaljenja žrtava genocida - kaže Milosavljević za DW.

Novi zahtjevi

Poricanje genocida u Srebrenici ne završava se raspravom o tome šta genocid znači u pravnom smislu, kako je to pokušala da u intervjuu 2018. godine, objasni Ana Brnabić: „U suštini, genocid je kada pobijete cijelu populaciju, žene, djecu, a to ovdje nije bio slučaj.“

Poricanje genocida u Srebrenici nosi niz drugih posljedica – osuđenim ratnim zločincima na raspolaganju je javni prostor u Srbiji, a državne institucije pružaju im prešutnu, ali nedvosmislenu podršku.

Na uklanjanje murala Ratku Mladiću u centru Beograda, aktuelne vlasti nisu se odlučile punih godinu dana, uprkos ponovljenim zahtjevima YIHR, a potom i rezoluciji Evropskog parlamenta, koji je apelovao na vlasti u Srbiji da mural trajno uklone.

Zato se na ovogodišnjem skupu Žena u crnom, povodom godišnjice, uz već poznatu poruku „Pamtimo. Srebrenica, ime genocida“, ove godine našao još jedan transparent: „Uklonite mural ratnog zločinca Ratka Mladića“, prenosi DW.

Odlikovanja

Odnos aktuelnih vlasti u Srbiji prema genocidu u Srebrenici pokazao se i krajem decembra prošle godine: načelnik Generalštaba Vojske Srbije Milan Mojsilović uručio je tada Vinku Pandureviću spomenicu za učešće u odbrani od NATO intervencije.

Pandurević, bivši oficir Vojske Republike Srpske, pred Haškim tribunalom pravosnažno je osuđen na 13 godina zatvora jer je utvrđeno da je odgovoran za ubistva, istrebljenje i progone u i oko Srebrenice, u julu 1995. Godine.

- Vlada Srbije mora prestati sa slavljenjem ratnih zločinaca, a njena ministarstva imaju obavezu da budu u službi bezbjednosti građana i da poštuju žrtve, a ne da podmuklo ili otvoreno slave genocid u Srebrenici - navela je tad u saopštenju Inicijativa mladih za ljudska prava.

Nekoliko sedmica kasnije, početkom januara, na internetu se pojavio snimak iz Priboja na kome se vidi kako nekoliko pripadnika MUP-a pjevaju pesmu u slavu genocida u Srebrenici. Uprkos zahtjevima nevladinih organizacija u Srbiji, ovaj incident do danas je ostao bez sudskog epiloga.

Osporavanje presuda

- U periodu vlasti SNS-a, kada je riječ o Srebrenici, javlja se i nova vrsta poricanja, a to je poricanje da presude za genocid uopšte postoje. Ne osporava se ono što u presudama piše, nego se negira presuda kao činjenica - rekla je u ponedeljak Isidora Stakić iz Fonda za humanitarno pravo na debati „Priznanje genocida i zvanično obilježavanje 11. jula kao zalog mira“.

- Tako je Aleksandar Vulin je, u aprilu 2021, na televiziji sa nacionalnom frekvencijom poricao postojanje presuda kojima je zločin u Srebrenici kvalifikovan kao genocid. "Gdje je to dokazan genocid u Srebrenici, koja to sudska presuda kaže?", retorički se zapitao, sugerišući da tako nešto ne postoji - dodala je Stakić.

Poslije predstavljanja projekta Mie David, ispred Predsjedništva Srbije predstavnici YIHR, Fonda za humanitarno pravo i Rekom mreže pomirenja zapalit će svijeće u znak sjećanja na žrtve, uz zahtjev da se 11. jul u Srbiji proglasi Danom sjećanja na žrtve genocida u Srebrenici, prenosi Deutsche Welle.

(Dw.com, DEPO PORTAL/md)