Izvor: Srpskainfo.com

Republika Srpska se može otcijepiti, ali samo nasilnim putem, koji podrazumijeva nove oružane sukobe i prolivanje krvi nevinih građana.

Stav je ovo analitičara koje su novinari Blicovog portala Srpskainfo.com pitali koliko su realne priče političara koji svakih nekoliko mjeseci potežu pitanje referenduma o otcjepljenju Republike Srpske, te mogućem razdruživanju s BiH.

Upravo je referendum tema o kojoj se najviše raspravlja u javnosti, a političari ovo pitanje često koriste za dnevno-politička prepucavanja. Međutim, niko građanima ne želi da objasni šta nakon referenduma!?

Prema pisanju portala Srpskainfo, sigurno je da bi se većina građana Republike Srpske, ukoliko bi došlo do referenduma, izjasnila da želi samostalnu državu. Isto tako je sigurno da se referendum može sprovesti, ali u sjenci ovih pitanja ostaje činjenica da li je moguće da se volja građana, zaista, sprovede u djelo, bez prolivanja krvi.

Analitičari smatraju da bi nasilno otcjepljenje Republike Srpske odvelo ovaj entitet ravno u propast i vjerovatno dovelo do toga da zauvijek izgubi sve one nadležnosti koje sada ima.

Šanse – nikakve

Kao primjer navode da u Evropi ima nekoliko regija koje žele nezavisnost od matičnih država, a koje su ekonomski i politički mnogo jače i stabilnije od Republike Srpske, pa im to ne polazi za rukom. U nekim od njih su, takođe, provedeni referendumi na kojima su građani tražili nezavisnost, ali je njihova volja ostala samo tinta na papiru.

Škoti, Baski i Katalonci, već jako dugo žele vlastitu državu, dok se u Belgiji oko istog pitanja spore Flamanci i Valonci. Odvajanju od matične države teže i Korzika, Bavarska, Južni Tirol i još neke regije, ali njihove želje su daleko od realnosti.

Pa, kakve onda šanse ima Republika Srpska?

Analitičari jednoglasno odgovaraju – ama baš nikakve.

Univezitetski profesor i politolog iz Zagreba Žarko Puhovski ističe da su želje jedno, a stvarnost sasvim drugo. Iako vjeruje da bi većina građana Republike Srpske rado vidjela leđa BiH, to pitanje je politički potpuno nemoguće ostvariti.

– Mogu se naći formalni uslovi pod kojima bi se to u nekoj interpretaciji prava smatralo dopustivim, ali čak ni puno sređenije situacije kao što je ona u Španiji sa Katalonijom, nisu doveli do toga da to bude prihvaćeno. S obzirom na svo iskustvo rata u BiH, siguran sam da je potpuno nemoguće da bi bilo ko u svijetu, bar kada su u pitanju bitni politički faktori, dopustili tako nešto – ističe Puhovski.

Rat

U slučaju kada bi se Republika Srpska pokušala nasilno otcijepiti to bi, po mišljenu profesora Puhovskog, dovelo do oružanih sukoba.

On ističe da je sadašnje uređenje BiH potpuno neodrživo, ali samo zato jer se predstavnici sva tri naroda u BiH ne mogu dogovoriti o promjenama. Puhovski je ubijeđen da bi trenutno uređenje BiH trebalo mijenjati ali ne vjeruje da se to može skoro desiti.

– Sigurno je da je Dejton obavio svoju funkciju i da treba ići dalje, ali je očito da niko nije u stanju ni pokrenuti tu inicijativu, a kamoli doći do nekog procesa koji bi doveo do preuređenja – zaključuje Puhovski.

Slično mišljenje dijeli i iskusni diplomata Slobodan Šoja, koji ističe da je iz tog razloga priča o referendumu samo mazanje očiju građanima. On kaže da je lider SNSD Milorad Dodik, koji je proteklih godina u više navrata potegao pitanje referenduma, i sam svjestan činjenice da je riječ o praznoj priči.

– Dodik je dovoljno mudar političar da procijeni odnos snaga i shvati da je bolje ne ići u tu dvostruko gubitnu avanturu. On dobro zna da bi se poslije održanog referenduma dogodile dvije stvari: rezultat bi bio ništavan i bez pravnih posljedica, a on bi bio ekspresno svrgnut. Narod bi ga možda i zaštitio, ali ne bi šakali u njegovom okruženju- zaključuje Šoja.

Netrpeljivost

On dodaje da od referenduma jednostavno nema ništa i neozbiljno je da se bilo koji političar u Republici Srpskoj time bavi bez prethodno izlobiranog međunarodnog blagoslova.

Šoja, međutim, napominje da se u razmišljanjima o referendumu o otcjepljenju, sasvim neopravdano, ne govori o jednom mnogo važnijem aspektu, a to je stanje duha u Srpskoj i narodna volja.

– Kad bi se nekim čudom dogodio referendum, preko 80 odsto ljudi, a vjerovatno i više, sigurno bi bilo za napuštanje BiH. O ovome treba razmišljati i pitati se zašto je to tako, jer je to prevažno i prekrupno pitanje, koje treba uputiti Sarajevu. Kad prosite djevojku i predlažete joj da živite zajedno, onda ponašanje treba prilagoditi prilici. Ako se radi o braku iz računa, jer o ljubavi, na žalost, nema ni govora, onda se barem podrazumijeva poštovanje i ponekog različitog mišljenja partnera – napominje Šoja.

Dodaje da je to poštovanje, bez podmetanja, nekontrolisanog izljeva mržnje i djelovanja iza leđa, temelj zdrave BiH. A odnosi zasnovani na poštovanju, po Šojinom mišljenju, počeće se u BiH graditi čim se politika svih njenih aktera bude prestala zasnivati na svjesnom izazivanju netrpeljivosti.

Autonomija

Ekonomski i politički analitičar Žarko Papić smatra da bi, ako izuzmemo eventualne ratne sukobe, međunarodnu izolaciju i sve ostalo što bi uslijedilo, otcjepljenje Republike Srpske bilo i kontraproduktivno. On ističe da je srpski nacionalni interes Bosna i Hercegovina, odnosno da Srbi i Republika Srpska ostanu u BiH.

Ukoliko bi strane sile jednoglasno rekle: “možete se otcjepiti i pripojiti Srbiji”, šta bi bila posljedica toga?

– U prvom redu nikada Srpska ne bi imala taj stepen “državnosti” koji ima u BiH. Jedva da bi dobacila i do autonomije koju ima Vojvodina, pri čemu je veliko pitanje da li bi se pravile dvije autonomne jedinice od Srpske, s obzirom na to da su Hercegovina i Krajina udaljene i da nema puno razloga da to bude jedna autonomija. Dakle, Republika Srpska bi bila razbijena na dva dijela – pojašnjava Papić.

Kao još jedan od razloga zašto bi pripajanje Srbiji bilo beznačajno čak i za tu državu, Papić navodi činjenicu da je broj stanovnika u Srpskoj duplo manji od broja stanovnika grada Beograda.

– Uopšte neću da pominjem Srbe u Federaciji, koji bi u toj situaciji najviše stradali. S druge strane, Srbima u Srbiji, takođe to nije u nacionalnom interesu, jer bi dobili region sa puno ekonomskih i finansijskih problema – napominje Papić.

On ističe da je najveći problem taj što bi se Srbija našla u međunarodnoj izolaciji sa potencijalnim embargom, što bi srušilo njen ekonomski i socijalni napredak, koji je trenutno među najvećim u Evropi.

Papić ističe da se iz navedenog može izvući zaključak da odvajanje Srpske ne samo da ne bi koristilo samoj RS, već ni Srbiji.

– To nikom ne odgovara, nije realno, niti je interes Srba da to naprave. Zašto bi onda to učinili – upitao je Papić.

“Protivno Ustavu BiH”

Referendum u Republici Srpskoj, o kojem se  jako često priča, nije moguće sprovesti čak ni po Ustavu BiH.

Papić objašnjava da je ustavni sistem BiH takav da je nemoguće preglasavanje u državi.

– Organizacija referenduma samo u Srpskoj bi značila, uslovno rečeno, preglasavanje onih drugih koji nemaju referendum. Isto kao što entitetsko glasanje obezbjeđuje ravnopravnost entiteta, tako je i onemogućeno da se održi referendum samo u jednom entitetu. Dakle, referendum je po Ustavu i logici Dejtona nemoguć – naglašava Papić.

(DEPO PORTAL, BLIN MAGAZIN/md)