- Taj problem postoji u brojnim zemljama Evrope, ali je posebno akutan na zapadnom Balkanu gdje su usvojeni restriktivni zakoni o državljanstvu. U Sloveniji su hiljade Roma izbrisani iz registra stalnih državljana 1992., dok se u Srbiji i Hrvatskoj Romi koji traže regulisanje svog statusa često suočavaju s kompliciranim administrativnim procedurama i visokim taksama, navodi Hammarberg.

On ističe da su "sukobi pogoršali situaciju".

- Tako mnogi Romi s Kosova bili su prisiljeni da bježe iz straha za vlastite živote, a njihovi dokumenti su izgubljeni, uništeni ili raseljeni. Sa slabijim nivoom obrazovanja i problemima nestalih dokumenata, za mnoge od njih sve je teže nabaviti dokumente neophodne za normalan život i ostvarenje prava u zemlji domaćinu, navodi Hammarberg u komentaru.

On smatra da bi se države također trebale suzdržati od politike koja pogoršava situaciju. Zapadnoevropske države trebale bi prekinuti s prisilnim vraćanjem Roma na Kosovo. U nedavnom izvještaju UNICEF-a ukazuje se da je 38 posto Roma vraćenih iz Njemačke bez državljanstva. Situacija je čak i gora s djecom: 42 posto onih koji su živili, i često su rođeni, van zemlje tokom ili nakon rata danas nije registrovano.

- Pravo na državljanstvo je osnovno ljudsko pravo, utkano u Univerzalnu derklaraciju o ljudskim pravima. Ono prerasta u "pravo da imate prava" i mora se primjenjivati - za svakoga - s mnogo više energije i odlučnosti nego što je to bio slučaj do sada, zaključuje komesar Hammarberg u svom komentaru.

(FENA/em)