Radman i njegova koleginica traže način za sprečavanje oštećenja koja uzrokuju smrt stanica, što je, smatraju, ključ za produženje vijeka ljudske vrste. Odgovor su pronašli istražujući vrlo otporne organizme. Otkrili su da kokteli malih molekula štite proteine od inaktivacije oksidacijom i sad se radi na definisanju strukture molekula.

Platforme za eksperimente bile su Ešerihija koli, najpoznatiji objekt istraživanja u mikrobiologiji i stanovnik ljudskih crijeva te Deinokokus radiodurans kao najotpornija živa stanica, koja preživi doze zračenja nekoliko hiljada puta veće od doza smrtonosnih za čovjeka.

Istraživanja u Radmanovim laboratorijama u Parizu i MedILS-u pokazala su da je otpornost bakterija od smrtonosnog zračenja postignuta zaštitom proteina, a ne zaštitom DNK. Zaštita se postiže sintezom malih i još nedefinisanih molekula, koje neutralizuju djelovanje zračenja na proteine time što problem privuku na sebe, kao što gromobran privuče grom i zaštiti kuću, pojašnjava Radman.

Prema otkriću do kojeg je Radman došao s koleginicom Kriško, grom su aktivne forme kiseonika, tj. radikali kiseonika, koji uzrokuju oksidaciju svega - od hrđanja željeza do oksidiranja proteina, masti, šećera i DNK-a, dok ulogu gromobrana igraju najaktivniji antioksidansi, kao kokteli malih molekula koji savršeno štite proteine otpornih vrsta pri zračenju koje u potpunosti oksidira proteine osjetljivih vrsta.

Kako autori pokazuju da "zaštitni koktel" robusnih vrsta jednako efikasno štiti i proteine osjetljivih vrsta, postoji opravdano očekivanje da će možda zaštiti i ljudske proteine.

- Time se stvaraju realne pretpostavke za, slikovito rečeno, pronalazak eliksira mladosti, koji u MedILS-u popularno nazivaju projektom Abraksas. Jer, poznato je da oksidacija proteina kod ljudi raste s godinama sličnim ritmom, kao i porast svih bolesti vezanih za starenje, kao što su na primjer rak, kardio-vaskularne, neurodegenerativne i infektivne bolesti, koje su najčešći uzroci smrti. Hoće li sprečavanje oksidacije proteina kod ljudi dovesti do prevencije bolesti i produženja života, naučno je pitanje broj jedan u MedILS-u - ističe Radman.

Budući da se radom u MedILS-u ustanovilo da razne prirodne forme jednog te istog proteina iz različitih individua imaju značajno različitu urođenu osjetljivost na oksidaciju, novi projekti popularno nazvani "Biologija robusnosti" i "Biologija ljudske sudbine", postaju novi i jedinstveni naučni brand MedILS-a.

- Humana genomika dobija svoj konkretni smisao što se tiče javnog zdravlja. Ovaj je rad originalan jer daje odgovor na dva pitanja, kako zaštiti život stanice i kako je ubiti. Definiše najosjetljiviju metu života stanice koja, na iznenađenje naučnika, nisu geni, odnosno DNK, već proteini - radne molekule života - objašnjava Radman.  

- Do sada postignuti rezultati MedILS-a na ovom području su obećavajući i imamo ih značajno više od kolega u svijetu. Nadam se ćemo uspjeti u onome što za nauku prognozira ugledni Internešnel Herald Tribjun - nadići sva ograničenja biologije čovjeka. Jer to je ono što znači biti human - nadići ono što jesmo. Naši projekti i otkrića mogu otvoriti novi eksplozivni rat domaćih industrija i postati generator novog ekonomskog dinamičnog razvojnog ciklusa Hrvatske, kao što je to svojevremeno bio Plivin Sumamed. Nadam se da će to hrvatska Vlada i ekonomija znati prepoznati - kaže Radman.

(index.hr, BLIN/ma)