Srbi su narod čiji se broj smanjuje najbrže na svijetu! U tome nam i te kako „pomažu“ sujsedne države u kojima su Srbi manjina. Kurir je istražio šta se sve radi da bi se ostvario projekat „svet bez Srba“

Nebeski narod ili ne, inadžije ili borci za svoja prava i svoje mjesto pod suncem, uvijek na putu velikih sila i raznih interesa ili „leva smetala“, tek Srba je sve manje, kako u matičnoj zemlji, tako i u komšiluku.

Goran Penev, istraživač Centra za demografska istraživanja Srbije, prognozira za Kurir da će za manje od 40 godina u našoj zemlji biti svega šest miliona stanovnika!

- Prema podacima poslednjeg popisa stanovništva, koji je sproveden 2002. godine, na teritoriji Srbije živi oko sedam miliona stanovnika. Na osnovu projekcija demografskog istraživačkog centra, 2052. godine u našoj zemlji živjeće milion ljudi manje - kaže Penev. On dodaje da je tendencija smanjenja populacije u Srbiji trajna i da je, u poređenju sa situacijom nakon Drugog svjetskog rata, u stalnom padu.

- Tada se godišnje rađalo oko 150.000 beba, dok je taj broj danas skoro dvostruko manji i iznosi oko 80.000. Broj starih porastao je za oko pola miliona u odnosu na 2002. godinu, dok se broj mladih smanjio sa skoro dva miliona na svega 690.000. Broj umrlih je za 30.000 veći od broja rođenih na godišnjem nivou - naglašava Penev.

Prema njegovim riječima, u svakom trećem naselju ne rodi se nijedno dijete.
- Prema posljednjem istraživanju, sprovedenom 2009. godine, od 4.700 naselja samo 460 ima pozitivan prirodni priraštaj - ističe Penev.
Reč je uglavnom o naseljima u kojima Srbi nisu većina.
Da ne bude da moramo „sve sami“, i okolne države se svojski trude da daju svoj doprinos smanjenju broja Srba. Evo kako one to rade.

Slovenija: Brisanje iz spiskova

U Sloveniji, prema posljednjem popisu, živi skoro 40.000 Srba (1,98 odsto). Prije raspada SFRJ Srbi su činili 2,7 odsto stanovništva sa skoro 48.000 ljudi. Razlog za ovaj veliki pad je nezakonito brisanje Srba iz spiska državljana tokom i neposredno poslije proglašenja nezavisnosti.

Mađarska: Za 100 godina Srba deset puta manje!

Razlozi: Iseljavanje, asimilacija

Prema posljednjem popisu iz 2001, u Mađarskoj živi oko 5.000 Srba, koji su u ovoj zemlji zvanična nacionalna manjina. Najviše ih ima u Budimpešti (1.851 Srbin), a jedino većinsko srpsko selo je Lovra, južno od Budimpešte.

Direktor Srpskog instituta u Mađarskoj Pera Lastić objašnjava da se broj Srba u Mađarskoj smanjuje iz dva razloga: doseljenici su se mahom raselili u „treće zemlje“ ili su se vratili u Srbiju. Dodaje da i asimilacija, odnosno sklapanje mješovitih brakova čini svoje.

- Prema popisu iz 1910, u Mađarskoj je živjelo više od 25.000 Srba. Poslije Prvog svjetskog rata veliki broj iselio se u Kraljevinu SHS, pa je na popisu iz 1930. upisano tek nešto više od 7.000 Srba. Trend smanjenja broja Srba se nastavio, početkom devedesetih u Mađarskoj je živjelo oko 4.000 Srba. Najnoviji popis planiran je za jesen, ali čini mi se da će biti još manje Srba nego u 2001 - ističe Lastić.

Rumunija: Strah od slijedećeg popisa

Razlozi: Asimilacija, denacionalizacija

U Rumuniji je u 2002. živelo 22.518 Srba, a oni su po brojnosti peta nacionalna manjina. U odnosu na prethodni popis, iz 1992, kada je Srba bilo 29.408, broj se drastično smanjio. Najviše ih živi u Temišvaru i u pograničnom delu Srbije i Rumunije.
Predsjednik Saveza Srba u Rumuniji Slavomir Gvozdenović tvrdi da diskriminacije nema, ali je činjenica da je Srba sve manje i da bukvalno strepe od narednog popisa.

- Dva su glavna razloga za to. Na prvom mjestu je prirodna asimilacija jer se mješoviti brakovi lako spajaju, posebno jer je u pitanju ista vjera. U takvim situacijama, u više od 80 odsto slučajeva mi smo „gubitnici“. Takođe, stižu nas rezultati strahovite denacionalizacije koju je režim Nikolaja Čaušeskua otvoreno vodio protiv nacionalnih manjina - objašnjava Gvozdenović.

KiM: Istrebljenje Srba

Razlozi: Protjerivanje, nasilje, niska stopa nataliteta, pritisci

Srbi čine drugu po brojnosti etničku skupinu u južnoj pokrajini. Prema popisu iz 1991, tačno 194.190 Srba živjelo je na Kosmetu (10 odsto stanovništva). Prema procjenama iz 2000, bilo ih je između 126.000 i 140.000 (sedam odsto stanovništva). Na Kosovu se trenutno sprovodi popis, koji srpsko stanovništvo bojkotuje, pa sa sigurnošću ne možemo da tvrdimo koliko Srba živi na ovim prostorima. Svakako da se broj iz dana u dan smanjuje, posebno nakon martovskog nasilja 2004, kada su albanski ekstremisti napali i oskrnavili srpske kulturno-istorijske spomenike, spalili mnoge srpske kuće i mnoge protjerali.

Hrvatska: Srba nikad manje

Razlozi: Genocid, ratovi, politički pritisak, protjerivanje

Srba u Hrvatskoj trenutno ima manje nego ikada - gotovo pet puta manje nego što ih je bilo na popisu iz 1931. godine! Samo za vrijeme ratova tokom devedesetih godina sa prostora Hrvatske istrebljeno je oko 380.000 Srba. Veliki dio njih stradao je u sukobima, a čak oko 250.000 izbjeglo je u akciji „Oluja“ u avgustu 2005. godine.

- Cilj tamošnjih vlasti uvek je bilo stvaranje etnički čiste Hrvatske, što se najbolje pokazalo na demonstracijama početkom 20. vijeka, a kasnije i u Drugom svjetskom ratu i ustaškoj ideologiji - kaže Miodrag Linta, predsjednik Koalicije udruženja izbeglica iz Hrvatske.

BiH: Sve manje Srba u Federaciji

Razlozi: Niska stopa priraštaja, iseljavanje

Prema podacima CIA iz 2000. godine, u BiH živelo je 48 odsto Bošnjaka, 37,1 odsto Srba, 14,3 odsto Hrvata i 0,6 ostalih. Prema procjenama iste agencije iz 2004. godine, BiH ima 4.007.608 stanovnika. Nemoguće je ne primjetiti da se broj Srba u BiH iz godine u godinu smanjuje.

- Razlozi su brojni, od ekonomskih, bezbjednosnih, pa do kulturnih i ličnih osjećanja. Niko ovdje ništa ne garantuje, niti se može vjerovati da je Federacija dobar prostor za življenje - kaže Dušan Šehovac, direktor Biroa za ljudska prava Demokratske inicijative sarajevskih Srba.

Crna Gora: Sa 90 na dva odsto

Razlozi: Pritisci vlasti prilikom popisa građana

Srbi su u Crnoj Gori druga etnička grupa po brojnosti. Ima ih otprilike 200.000, i čine 32 odsto stanovništva. Statistički podaci o broju Srba u bratskoj nam Crnoj Gori govore da se brojka rapidno smanjuje, tako od više od 90 odsto početkom prošlog vijeka, u 1948. bilo ih je manje od dva odsto. U Crnoj Gori je u toku popis stanovništva, a lider opozicione Nove srpske demokratije smatra da će vlast pokušati da smanji broj Srba u Crnoj Gori.
- Veoma je značajno ohrabrivati ljude da na popisu saopšte ono što smatraju da jesu. Želim da ohrabrim svakog Srbina u Crnoj Gori da slobodno napiše šta je i kojim jezikom govori - rekao je Mandić.

Makedonija: Obespravljeni

U Makedoniji živi oko 36.000 Srba (1,78 odsto). Pošto po broju daleko zaostaje za Albancima, Turcima i Romima, srpska manjina nema prava na zvanično korištenje srpskog jezika, osim u opštinama u kojima čini više od 20 odsto stanovništva. Poseban problem ima Srpska pravoslavna crkva: kanonski nepriznata Makedonska pravoslavna crkva prisvojila je sve objekte nekadašnje Ohridske arhiepiskopije.

Kurir/DEPO PORTAL/a.k.