Piše: Danijal HADŽOVIĆ

Prvobitna svijetlo plava boja na zastavi bila je plava boja Ujedinjenih nacija. Međutim, izabrana je tamno plava, koja korespondira sa plavom bojom zastave Evropske unije. Žuti trougao predstavlja geografski izgled Bosne i Hercegovine. Zvijezde predstavljaju evropsko okruženje Bosne i Hercegovine.

Pitanje zastave Bosne i Hercegovine nije rješavano Pariškim mirovnim ugovorom 1995., kojim je konstituisana sadašnja Bosna i Hercegovina. Dugo vremena su politički predstavnici konstitutivnih naroda iznosili radikalno različite prijedoge zajedničke zastave, oko kojih se nisu mogli dogovoriti. Bilo je prijedloga za zastavu sa podijeljenim poljima za Federaciju i Republiku Srpsku ili za tri konstitutivna naroda, pa čak i jedan za zastavu sa dva različita lica.

Početkom 1998. godine, Visoki predstavnik za BiH Carlos Westendorp odbacio je sve autohtone i izašao sa nekoliko neutralnih prijedloga, oko kojih poslanici Parlamentarne skupštine ponovo nisu uspjeli sakupiti potrebnu većinu, uz uzdržavanje svih poslanika SDS i HDZ. 3. februara 1998. godine Vestendorp je onda sam donio Odluku o nametanju Zakona o zastavi BiH, kojim je proglasio sadašnju zastavu.

Iako je nezavisnost proglasila 1992., BiH je kroz historiju, kao političko-administrativna jedinica u različitim državama, promijenila mnoštvo zastava. DEPO Portal vam predstavlja zastave naše zemlje kroz historiju.
 

Grb Bosne i Hercegovine prikazan u Fojničkom grbovniku

Dugo vremena se smatralo da se radi o jednom od najstarijih bosanskih grbovnika koji je bio i zvanični grb srednjovjekovne bosanske države. Grb Bosne prikazan u Fojničkom grbovniku čini smeđi štit sa nazubljenom krunom. To je složen grb koji se sastoji od dva grba:

Grb Bosne kakav je izradio Ulrich Richental u svom grbovniku rađenom između 1414. – 1418. godine, koji čine dvije nazubljene koso ukrštene grede, koje na gornjoj strani posjeduju glave sa krunama, i Grba Ilirije sastavljenog koncem 16. vijeka po zamisli dubrovačkih Ilira, koji predstavlja crveni štitić sa srebrenim polumjesecom i osmokrakom zvijezdom, okrenut prema gore.

Grb odaje da Fojnički grbovnik nije sastavljen 1340. godine nego da potječe iz vremena ilirskog pokreta u Dubrovniku, dakle krajem 16. vijeka. Također postoje indicije da su ovaj grb koristili ustanici u XIX vijeku.
 

Grb dinastije Kotromanić

Grb srednjovjekovne Bosne, od doba njenih banova i kraljeva do 1463. godine, je predstavljao grb dinastije Kotromanić: - štit plave boje, koji je na pola podijeljen srebrenom dijagonalnom gredom, u čijem se lijevom i desnom polju nalaze po tri zlatna ljiljana, sve nadvišeno viteškom glavom sa plaštom ili krunom Kotromanića. Ljiljan na grbu dinastije Kotromanić je ljiljan koji je specifičan za Bosnu "Lilium bosniacum"

Zastava Bosne 1831. 

Za vrijeme borbe za autonomiju Bosne od septembra 1831. godine do juna 1832. godine, pod vodstvom Husein-kapetana Gradašćevića usvojena je nova zastava Bosne. Početkom 1832. godine Bosna i Hercegovina je kratko vrijeme bila oslobođena osmanske vladavine i proglašena je nezavisnost.

Zastava korištena od 1831. do 1832. godine bila je zelene boje sa žutim mjesecom i zvijezdom petokrakom u sredini.

Zastava se počela koristiti sa početkom borbe protiv osmanske vlasti 14. septembra 1830. godine.

3. Zastava Bosne od 1875. do 1877. godine

Za vrijeme velikog bosanskohercegovačkog ustanka 1875. do 1877. godine pobunjenici su koristili ovu zastavu. Zastava je bila vodoravno podijeljena na dva dijela, gornji bijeli i donji crveni. U gornjem polju zastave nalazio se crveni polumjesec sa crvenom šestokrakom zvijezdom.

Postoje indicije da su ovu zastavu koristili pobunjenici protiv austrougarskog okupatora 1878. godine. Zastava se počela koristiti sa početkom ustanka 1875. godine

Zastava Bosne 1878.

Nakon pristanka sultana da Bosna pređe pod austrougarsku upravu, osmanske trupe povučene su iz Bosne i Hercegovine. U isto vrijeme je u Sarajevu izabrana Narodna vlada i de facto je proglašena nazavisna Bosna.

Po ulasku austrougarskih trupa u Bosnu izbile su bune protiv austrougarskog okupatora.

Zastava koju su koristili pobunjenici iz 1878. godine (tadašnji muslimani i pravoslavci u BiH) bila je zelene boje sa žutim polumjesecom i zvijezdom petokrakom u sredini, a usvojena je 28. juna 1878. Ova zastava je gotovo identična zastavi pod kojom se Husein-kapetan Gradaščević borio za autonomiju s Bosne, s tim što su polumjesec i zvijezda nešto drugačije stilizovani.

Zastava Bosne i Hercegovine od 1878. do 1908. godine

Poslije austrougarskog preuzimanja Bosne i Hercegovine 1878. godine izrađena je nova zastava za Bosnu i Hercegovinu.

Inače zastave zemalja unutar Austro-Ugarske monarhije imale su standardiziran izgled.

Sve su zastave bile vodoravno podijeljene na dva dijela u različitim bojama. Za Bosnu i Hercegovinu izabrane su crvena boja za gornje polje i žuta boja za donje polje.
Na sredini zastave se nalazio tadašnji grb Bosne i Hercegovine. Zastava je usvojena krajem 1878. godine

Zastava Bosne i Hercegovine od 1908. do 1918. godine

Poslije austrougarske aneksije Bosne i Hercegovine 1908. godine korištena je zastava podijeljena vodoravno u dva jednaka dijela. Gornji dio zastave bio je crvene boje, a donji žute.
Ova je zastava bila gotovo identična onoj iz 1878. godine, s izuzetkom uklonjenog bosanskoga grba.

 

Partizanska zastava (1943. - 1946.)

Za vrijeme NOB-a partizani u BiH koristili su crvenu zastavu sa crvenom zvijezdom petokrakom u sredini obrubljenom zlatnom bojom. Ipak, ovo nikada nije postala zvanična zastava Bosne i Hercegovine u jugoslovenskoj federaciji.

Zastava Bosne i Hercegovine 1946. - 1992.

Prvi prijedlog zastave za Narodnu republiku Bosnu i Hercegovinu tokom postojanja Federativne narodne republike Jugoslavije

Zastava Republike BiH (1992. - 1998.)

Prva zastava nezavisne Republike BiH, usvojena po proglašenju nezavisnosti 1992. je bijela zastava sa štitom zlatnih ljiljana koji je preuzet od prvog bosanskog kralja iz 14. vijeka Tvrtka Kotromanića. Zastava je zamijenjena jer se smatrala previše bosanski orjentisana.

Republika Bosna i Hercegovina nastavila je sa korištenjem zastave sa ljiljanima i nakon Pariškog mirovnog ugovora sve do februara 1998, kada je Visoki predstavnik proglasio sadašnju zastavu. Ono što je manje poznato je da je u Skupštini Bosne i Hercegovine zastavu s ljiljanima za novu zastavu BiH predložio HDZ.

(DEPO PORTAL/dh)