Petorica kaluđera, uhvaćeni u pušenju, u Santjagu u Latinskoj Americi, za kaznu što krše zabranu pušenja duvana, živi su zazidani u zid manastira 1692. godine. U Rusiji, Turskoj i Persiji, takođe je kroz istoriju primjenjivana smrtna kazna zbog pušenja. Blaži oblici kažnjavanja bili su- sječenje nosa, dijelova tijela ili oduzimanje cjelokupne imovine!

U susret 30. maju, Svjetskom danu borbe protiv pušenja mora se iznijeti još jedna činjenica- mali je broj onih koji prihvate odvikavanje od ovog poroka zbog kazni. Onima koji su u 17. vijeku gubili glavu zbog duhana, odvikavanje nije ni nuđeno.

Amerika je prirodna domovina duhana, a pušenje je bilo dio rituala Severno-Američkih Indijanaca. Kolumbovi saputnici 1492. godine su bili zaprepašćeni kada su vidjeli domoroce kako puše i puštaju dim kroz nos i usta, jer je to za Špance bila karakteristika đavola.

Početkom XVI vijeka u Evropi su se pojavili prvi pušači i to među mornarima i vojnicima španske kolonijalne armije, kolonistima i trgovcima koji su posjetili Novi Svijet, piše u edukativnom materijalu Institut za javno zdravlje Zrenjanin.

U Španiji se duhan počeo saditi oko 1550. godine. U Evropi se širi pod imenom tabako, izvedeno od imena ostrva Tobago. Francuski poslanik u Portugaliji, Žan Nikot (1530-1600) je sjeme i lišće duhana 1560. godine donio kraljici Katarini Mediči na poklon, tvrdeći da je čudotvoran lijek. Zbog toga se duvan nazivao i imanom “kraljičin prah”. Kasnije je Karl Line dao duhanu ime Nikotiana tabakum po imenu ovog diplomate.

U periodu od 16. do 17. veka se pušenje proširilo po čitavoj Evropi, prvo kao ljekovito sredstvo, a potom za uživanje. U 18. vijeku je Virdžinija postala svjetski centar za gajenje i obradu duhana. Na plantažama duhana su radile desetine hiljada crnaca- robova dovedenih iz Afrike.

Uporedo sa širenjem mirisanja i pušenja duhana javile su se i stroge mjere protiv te “napasti”. Katolička crkva je pušenje nazivala “đavolskom zabavom”. Papa Urban VII je naredio da se od crkve isključe vjernici koji puše i mirišu na duhan. Naročito su surovo kažnjavani sveštenici i kaluđeri. Tako su u Santjagu petorica kaluđera, uhvaćenih u pušenju, 1692. godine živi zazidani u zid manastira.

Engleski kralj Jakob I je 1619. godine dekretom zabranio sađenje duvana i njegovo pušenje, jer je “neprijatno vidjeti, odvratno zaudara, opasno je po zdravlje i škodljivo za mozak”. Ali, već njegov nasljednik Karlo I je uveo dažbinu- državni monopol, porez na duvan, koji je državi donosio lijep prihod.

U Francuskoj je Luj XIII zabranio pušenje, a Luj XIV 1674. godine osnovao duvanski monopol. U Rusiji je car Mihajlo Romanov izdao 1663. godine ukaz kojim je zabranio pušenje duvana, a za prekršioce predvideo oštre kazne, od batinanja i odrezavanja noseva, do progonstva u Sibir i smrtne kazne za prodavce duvana. Međutim, car Petar I je tokom svog boravka u Holandiji sam postao strastan pušač i ukinuo zabranu pušenja.

Turski sultan Murat IV je zabranio pušenje 1633. godine pod prijetnjom konfiskacije cjelokupne imovine, odsjecanja dijelova tijela i moguće smrtne kazne.

U Persiji se za pušače takođe primenjivala smrtna kazna. I pored tako strogih i drastičnih kazni, pušenje se kao porok nezadrživo raširilo svijetom, stoji u edukativnom materijalu Instituta za javno zdravlje Zrenjanin.

U sadašnjosti su se promijenile samo kazne, pušači nisu. Pekinške vlasti su zabranile pušenje na svim javnim mjestima. Zabrana će stupiti na snagu prvog juna, a oni koji je budu kršili biće kažnjeni sa 200 juana, odnosno 32,50 američkih dolara, prenio je AP. Kina ima najviše pušača na svijetu, oko 300 miliona ljudi puši.

(telegraf.rs/DEPO PORTAL/BLIN MAGAZIN/dh)