Osnov za predlaganje ove deklaracije je zahtjev bošnjačkog člana Predsjedništva BiH Bakira Izetbegovića da Ustavni sud BiH ocijeni ustavnost pojedinih članova Zakona o praznicima RS-a, kojima se 9. januar utvrđuje kao Dan Republike Srpske. 

Koalicija Domovina protiv

Za deklaraciju je glasalo 63, a protiv je bilo troje poslanika.

Srpski poslanici u parlamentu RS-a su podržali Deklaraciju, a protiv su bili parlamentarci Koalicije Domovina. 

Nisu prihvaćeni zaključci Koalicije Domovina, kojima se, između ostalog, navodi da sudovi moraju donositi odluke nepristrano te pozivaju sve organe zakonodavne i izvršne vlasti u BiH, a posebno u RS-u, da poštuju nezavisnost pravosudnih interesa i osuđuju sve vrste pritiska.

Vijeće naroda RS-a razmatrat će ovu deklaraciju, a već je izvjesno da će Klub Bošnjaka biti protiv njene potvrde.

Na predloženu deklaraciju reagirali su ranije OHR, Delegacija Evropske komisije i Ambasada SAD-a u BiH, uz poziv poslanicima da je ne usvajaju, te pokažu privrženost Dejtonskom mirovnom sporazumu tako što će se suzdržati od usvajanja deklaracije kojom se negira autoritet Ustavnog suda Bosne i Hercegovine.

U usvojenoj Deklaraciji se navodi da Narodna skupština ističe da je osporavanje odredaba članova Zakona o praznicima RS-a u Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine "isključivo politički, a ne pravno zasnovan akt, čiji je prikriveni cilj negacija legaliteta i legitimiteta RS-a i dejtonskog ustavnopravnog poretka Bosne i Hercegovine".

Narodna skupština smatra, navodi se u tom dokumentu, da su praznici RS-a utemeljeni na načelu "nediskriminacije i da ne ugrožavaju nacionalni i vjerski identitet i ravnopravnost ni jednog od tri konstitutivna naroda i da odgovaraju univerzalnim vrijednostima, evropskim tekovinama i iskustvima".

Također, entitetski parlament naglašava "da je neprihvatljivo da se u postupku ocjenjivanja ustavnosti osporenih odredaba Zakona cijene politički i istorijski događaji zbog kojih je 9. januar određen kao Dan Republike".

- U skladu s prethodnim, Odluka o osnivanju Skupštine srpskog naroda u Bosni i Hercegovini i Deklaracija o proglašenju Republike srpskog naroda Bosne i Hercegovine i njihova pravna dejstva, kao ni društveni i politički kontekst iz 1992. godine, ne mogu biti predmet ustavnosudske ocjene, kao ni to da se one ne mogu cijeniti sa stanovišta dejtonskog Ustava Bosne i Hercegovine koji nije postojao, pa time nije mogao ni da važi u to vrijeme, i koji je dio Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, a koji je potvrdio Republiku Srpsku i time uvažio sve okolnosti koje su nastupile do novembra 1995. – stoji u usvojenoj Deklaraciji.

Neće se ukidati Dan Republike

Istovremeno, entitetski parlament podsjeća da je još 2007. proveo Odluku Ustavnog suda Bosne i Hercegovine i donio novi Zakon o praznicima Republike Srpske, u okviru svojih ustavnih nadležnosti i Dan Republike odredio kao republički praznik (sekularni praznik), različit od vjerskih praznika koji su uređeni posebnim odredbama Zakona.

- Dan Republike se u Zakonu ne povezuje sa Sv. Stefanom, niti s bilo kojim drugim vjerskim praznikom, što se potvrđuje i u tačkama 36. i 38. Podneska Venecijanske komisije od 14.oktobra 2013., koja je isti sačinila na zahtjev Ustavnog suda Bosne i Hercegovine. Imajući u vidu prethodno, Narodna skupština smatra da nema potrebe dalje problematizovati Dan Republike, jer bi poništenje Dana Republike ustvari bilo negiranje njenog nastanka, što je za Narodnu skupštinu neprihvatljivo - stoji u ovoj deklaraciji.

Također, Narodna skupština traži da se u postupku u Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine koji je inicirao Izetbegović, koriste sve legalne i legitimne mogućnosti pravne i političke prirode utvrđene Ustavom, zakonom i drugim opštim pravnim aktima Republike Srpske i Bosne i Hercegovine.

Upozorava i na to da „neće ukidati Dan Republike, ukoliko bi Ustavni sud Bosne i Hercegovine eventualno donio odluku kojom se član 2.b) i član 3.b) Zakona o praznicima Republike Srpske proglašavaju neustavnim".

Od Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine se traži da donese zakon o Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine kojim će propisati sastav, izbor, organizaciju, nadležnost i postupak kao i druga pitanja značajna za rad Ustavnog suda, odnosno o drugačijem načinu izbora trojice sudija Ustavnog suda Bosne i Hercegovine koje bira predsjednik Evropskog suda za ljudska prava.

Deklaracija je usvojena nakon trodnevnog zasjedanja entitetskog parlamenta, na kojem je razmatrano dvadesetak tačaka. 

(oslobodjenje.ba, DEPO PORTAL, BLIN MAGAZIN/mr)